Kozłowa Góra
W drugiej połowie XV wieku była wsią czynszową. Na terenie Kozłowej Góry w latach 1825-1830 była czynna kopalnia węgla kamiennego "Carlsgück", która należała do rodu Donnersmarcków. W lesie Dioblina, majętna rodzina często organizowała uczty i różnego rodzaju festyny. W 1911 roku we wsi zostało stworzone Towarzystwo Śpiewacza „Halka” (zespół istnieje do dzisiaj). Podczas II wojny światowej na terenie miejscowości działała Polska Organizacja Obywatelska. W Kozłowej Górze znajdziemy rzymskokatolicki kościół pw. Matki Bożej Nieustającej Pomocy, a także kaplica pod tym samym wezwaniem, która została ukończona w 1907 roku. Ciekawostką jest to, iż na terenie tej dzielnicy znajduje się najwyższe naturalne wzniesienie – Winna Góra. Kozłowa Gór jest również mocno związana ze sportem – działa tutaj klub piłki nożnej założony w 1952 roku. Na początku nazywał się Ludowy Klub Sportowy Czarni Kozłowa Góra, a od 2001 roku jest Dzielnicowym Klubem Sportowym Czarni Kozłowa Góra. Warto wspomnieć, iż miejsce z którego obecnie korzystają piłkarze drużyny DKS Czarni Kozłowa Góra przejdzie prawdziwą metamorfozę – nowe boisko i budynek, w którym będą mieściły się np. szatnie.
Centrum
W dokumentach urzędowych dzielnica określana jest czasem jako Piekary Wielkie. Centrum to część Piekar Śląskich o największej powierzchni oraz największej liczbie mieszkańców. Na terenie tej dzielnicy znajdują się tak osiedla jak: Buczka, Wieczorka, Wieczorka-Wschód, Wyzwolenia oraz kolonia Józefka. Charakterystycznym punktem Centrum jest Bazylika Najświętszej Marii Panny i świętego Bartłomieja wchodząca w skład Sanktuarium Matki Sprawiedliwości i Miłości Społecznej. Wyjątkowym miejscem jest również Kopiec Wyzwolenia, który został usypany w latach 1932-1937 dla uczczenia 250. rocznicy przemarszu husarii polskiej króla Jana II Sobieskiego pod Wiedeń.
Szarlej
To dzielnica Piekar Śląskich nosząca najstarsze ślady osadnictwa w mieście. Jest to dawna osada górnicza. Pochodzenie i znaczenie nazwy Szarlej nie jest jednoznaczne, a zadania są podzielone. Według historyka Jana Drabiny (2000r.) nazwa Szarlej pochodzi od demona Szarlenem (demon, który według legend zadomowił się w śląskich kopalniach kruszców i zaczął się dawać we znaki pracującym górnikom). Zdaniem księdza Konstantego Damrota (1896r.) zgodnie z legendą nazwa w języku polskim pochodzi od słowa Szary, Szarek, a w znaczeniu języka niemieckiego szary ludzik (jako imię jednego z górniczych duchów). Według nauczyciela Heinricha Adamy’ego nazwa Szarlej oznacza szarą ziemię. W dzielnicy znajduje się zaprojektowany przez Zygmunta Gawlika, a wybudowany przez 1929-1933 Kościół Trójcy Przenajświętszej. Na granicy Piekar Śląskich i Bytomia znajduje się również kaplica Matki Bożej – Maria Hilf. Obiekt został wpisany do rejestru zabytków województwa śląskiego 16 grudnia 2019 roku. Przy ul. Bytomskiej 62 mieści się SP Wojewódzki Szpital Chirurgii Urazowej, który zajął pierwsze miejsce w rankingu monospecjalistycznych.
Brzozowice
Pierwsze wzmianki o tej osadzie pochodzą z XIII wieku. W XVI wieku na terenie Brzozowic mieściły się 44 kopalnie rud. Z kolei w XVII wieku istniał piec do odlewania żelaza sztabowego. Rozwój osady datuje się dopiero od XIX wieku – związane to było z rozwojem górnictwa. W XIX wieku działała kopalnia węgla kamiennego Henrietta. W latach 1857-1934 była kopalnia rud cynku Cecylia oraz kopalnia rud cynku Brzozowice. W kolejnych latach przybywało następnych zakładów przemysłowych. W 1933 roku Kamień razem z Brzozowicami utworzył jedną gminę. Od 1975 roku jest w granicach miasta Piekary Śląskie.
Kamień
Aktualnie jest to jedna z dzielnic Piekar Śląskich, która leży nad rzeką Brynicą. Pierwsza wzmianka o osadzie Kamień ma pochodzić z 961 roku, jednak data ta nie została potwierdzona. Z kolei potwierdzone informacje o istnieniu osady Kamień pochodzą z 1251 roku, kiedy to była własnością rycerza Widgo. Miejscowość przez lata była częścią kasztelani Bytomskiej. W latach 1908-1911 zbudowano kopalnię Węgla Kamiennego Andaluzja. W czasie II wojny światowej oraz w 1945 roku przy kopalni w Brzozowicach-Kamieniu powstał obóz pracy przymusowej dla więźniów i jeńców. W 1999 roku kopalnia została postawiona w stan likwidacji, a 15 lat później uległa całkowitemu zlikwidowaniu. W 1922 roku powstał Górniczy Klub Sportowy Andaluzja. Na przełomie lat 50/60 na terenie Kamienia powstało osiedle Andaluzja, z kolei w latach 70/80 powstało osiedle Powstańców Śląskich nazwane Manhattanem. Symbolami dzielnicy są: park przy ul. Wyspiańskiego, stadion GKS Andaluzja, Ośrodek Kultury Andaluzja, 3 schrony bojowe oraz 2 schrony pozorne Obszaru Warownego „Śląsk” czy tablice pamiątkowe byłej kopalni Andaluzja.
Brzeziny Śląskie
W 1750 roku na terenie Brzezin Śląskich istniała tylko leśniczówka. Z czasem zaczęli się tam osiedlać chłopi. W 1820 roku znajdowało się już 13 zabudowań, które stworzyły kolonię Brzezina, należącą do wsi Kamień. Na rozwój miejsca wpłynęło wydobycie rud ołowiu i cynku. W 1855 roku powstała kopalnia rud „Samuelsglück”, a w 1858 roku kopalnia rud ołowiu i cynku „Bleischarley” (nazwana później „Biały Szarlej”, a od 1934r. „Orzeł Biały” razem z hutą zbudowaną w 1928r.), które zostały przejęte przez firmę Georg von Giesches Erben. Przy obecnej ulicy Roździeńskiego, w 1878 roku wybudowano pierwszą dwuklasową szkołę. Pod koniec XIX wieku większość zabudowy Brzezin stanowiły budynki z czerwonej cegły, które nadawały klimatu gminie. Po podziale Górnego Śląska, w czerwcu 1922 roku Brzeziny Śląskie znalazły się w powiecie świętochłowickim. W 1928 roku przy kopalni „Orzeł Biały” zbudowano hutę ołowiu i cynku. 1 czerwca 1931 roku gmina zmieniła nazwę z Brzezin na Brzeziny Śląskie. 1 kwietnia 1939 roku, po likwidacji powiatu świętochłowickiego gmina trafiła do powiatu tarnogórskiego. 27 maja 1975 roku Brzeziny Śląskie stały się częścią Piekar Śląskich. Symbolem dzielnicy jest kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa, wzniesiony w latach 1913-1915 według projektu Ludwika Shneidera. W gminnej ewidencji zabytków znajduje się Zakład Świętego Antoniego z 1929 roku, przy ul. Trautmana 4, w który obecnie działa Dzienny Dom Pomocy Społecznej.
Dąbrówka Wielka
Z doniesień wynika, iż wieś Dąbrówka Wielka istniała co najmniej od XIII wieku. W 1323 roku wieś została oddana przez księcia bytomskiego Władysława klasztorowi cystersów. W XIV wieku na terenie wsi wydobywano rudę ołowiu. Miasto Bytom odkupiło w 1538 roku Dąbrówkę Wielką od klasztoru. W XIX wieku na terenie wsi zaczęła funkcjonować kopalnia cynku i rudy żelaza. W 1954 roku Dąbrówka Wielka stała się gromadą, a w 1958 roku osiedlem. W 1973 roku Dąbrówka Wielka została przyłączona do Brzezin Śląskich, z kolei dwa lata później stała się samodzielną dzielnicą. W Dąbrówce Wielkiej znajduje się nieczynny już szyb „Rozalia”, który stał się popularnym miejscem do gry w paintabll czy ASG. W 1967 roku na terenie wcześniejszego osiedla utworzono kopalnię Dąbrówka, która funkcjonowała do 1989 roku. Na terenie Dąbrówki Wielkiej znajdują się takie zabytki, jak: rzymskokatolicki kościół Matki Bożej Wspomożenia Wiernych czy kaplica św. Antoniego. W dzielnicy działa również Klub Sportowy „Orkan” Dąbrówka Wielka.
fot. Facebook Piekary Śląskie z lotu ptaka - Gryfny Fliger/Tomasz Kacprzak
